Daders opsporen via WhatsApp
Vertrouw jij een online meekijkende overheid?
Democratie is een moeizaam proces. Om de paar jaar gaan we naar de stembus, waarna blijkt dat we allemaal wat anders willen. Zou het niet handiger zijn, denk ik soms, als we de wereld indelen in linkse en rechtse landen en dat we dan gewoon gaan wonen waar onze politieke voorkeur naar uitgaat? Dan doet ieder zijn ding en zien we wel wat het beste werkt.
Natuurlijk weet ik wel dat dit een illusie is, want het is al eens geprobeerd. Wie het leuk vindt, kan herinneringen aan het experiment ophalen bij Checkpoint Charlie. We zullen het toch echt samen eens moeten worden, ook bij lastige dilemma’s.
Vind jij, bijvoorbeeld, dat de overheid mee mag lezen in je Whatsapp-berichtjes om te controleren of je kinderporno op je telefoon hebt? De Europese Commissie wil al sinds 2022 de bevoegdheid om alle berichten door kunstmatige intelligentie, en bij twijfel door ambtenaren, te controleren. ‘Het doel heiligt de middelen!’, roepen twaalf landen, waaronder Denemarken, Frankrijk en Spanje. ‘Massa-surveillance!’, roepen negen anderen, waaronder Duitsland, Polen en Nederland.
Feit is dat er veel seksueel misbruik van kinderen rond gaat via Whatsapp, Signal en andere berichten-apps. Hoe sporen we daders dan op?
Een ander heet hangijzer is leeftijdsverificatie. Verschillende landen riepen dit jaar de Europese Commissie ook op om een minimumleeftijd in te stellen voor sociale media, games en pornosites. Engeland en Australië gingen ons al voor. Op zich een nobele manier om kinderen te beschermen, maar hoe stel je iemand zijn leeftijd online vast? Door je identiteitsbewijs te uploaden naar het Chinese TikTok? Of via de webcam je rimpels en grijze haren te laten analyseren door Pornhub? Het zijn ook maar kleine stapjes van het bewijzen dat je meerderjarig bent, naar hoe oud je precies bent, naar vastleggen wie je precies bent.
De privacy wordt gewaarborgd middels complexe algoritmen
In Europa wordt al gewerkt aan een leeftijdsverificatie-app die volgend jaar uitgroeit tot een volledige ‘identiteitswallet’, waarin ook je rijbewijs en schooldiploma’s worden bewaard. De privacy wordt gewaarborgd middels complexe algoritmen die je alleen kunt begrijpen met een universitaire master in wiskunde. Anders moet je er maar op vertrouwen.
Ondertussen werkt de Europese Centrale Bank ook nog aan de minstens zo omstreden digitale euro die het contante geld moet gaan vervangen. Alle betalingen kunnen daarmee tot de laatste cent geregistreerd worden en hoewel de overheid belooft het niet te doen, kan geld zo geprogrammeerd worden dat de kinderbijslag niet meer kan worden opgerookt, opgedronken of vergokt. Wie, behalve de Tokkies, kunnen daar nou tegen zijn?
Je kunt je afvragen of deze oplossingen de problemen wel gaan oplossen (ik denk het niet). Je kunt je ook afvragen of het allemaal niet veel te duur wordt (ik denk het wel). Maar het komt uiteindelijk neer op een simpele keuze: wil je individuele vrijheid en privacy inleveren in het belang van de collectieve gemeenschap? Dat komt neer op de vraag: vertrouw jij de overheid? Ook met deze techniek?
Lastige vraag. Ik zeg niets. Laten we er democratisch over stemmen. Bedenk daarbij wel, dat als je dat dan betrouwbaar en met privacy wilt doen, het volgens diezelfde overheid alleen maar met een potlood kan.
Dit artikel verscheen 10 November in het Eindhovens Dagblad: https://www.ed.nl/opinie/daders-opsporen-via-whatsapp-vertrouw-jij-een-online-meekijkende-overheid~a52aae82/